نماد یک بازار رقابتی کامل در هر کشوری بورس است. چون تعداد خریداران و فروشندگان در آن بسیار

زیاد است، مطالب به صورت کامل در دسترسی همه قرار دارد و از همه مهم تر، قیمت توسط افراد فعال

بازار بر اساس ساختار عرضه و تقاضا مشخص شده و نتیجه دیکته قیمت‌ها از جایی خارج از بازار نیست.

یکی از مهم‌ترین وظایف نهادهای ناظر بازار سرمایه، کنترل نوسان‌ها و موج‌های پر تلاطم بازار است. این

کنترل با استفاده از ابزارها و قوانین مختلف انجام می‌شود. یکی از مهم‌ترین ابزارهای مورد استفاده

در بورس اوراق بهادار تهران، «دامنه نوسان» است. الا در بسیاری از بورس‌های جهان به دلیل

کمتر شدننوسان‌های بازار از دامنه مجاز نوسان استفاده می‌کنند. دامنه مجاز نوسان به حدود سقف

و کفقیمتی گفته می‌شود که هر سهم در هر روز معاملاتی می‌تواند داشته باشد. در حال حاضر محدودیت

نوسان قیمت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای سهام مثبت ۵ درصد تا منفی

۵ درصد است و برای حق تقدم سهام از مثبت ۱۰ درصد تا منفی ۱۰ درصد در نظر گرفته می‌شود. مثلا

برای سهمی که دیروز قیمت آن ۲۰۰۰ ریال بود، طی معاملات روز بعد، قیمت می‌تواند تا ۲۱۰۰ ریال

افزایش و تا ۱۹۰۰ ریال کاهش داشته باشد. اما بر اساس مقررات بازار سرمایه روزهای خاصی وجود

دارد که سهم از این محدودیت تبعیت نمی‌کند.

1. بازگشایی سهام پس از مجمع عمومی عادی سالانه برای تقسیم سود
2.  
3. بازگشایی سهام پس از مجمع فوق‌العاده برای کاهش یا افزایش سرمایه
4.  
5. بازگشایی پس از اعلام افزایش یا کاهش سود هر سهم یا EPS به ‌شرط آنکه از ۲۰ درصد بیشتر باشد.

به بیان دیگر، در این ۳ روز، سهم بدون نوسان قیمت، داد و ستد می‌شود. ماجرا در مورد

بازار فرابورس تفاوت دارد. سهام بازار پایه زیر ۳ تابلو پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیم‌ بندی

می‌شود. در بازار زرد دامنه نوسان معاملات مثبت و منفی ۳ درصد است. در تابلوی نارنجی دامنه

نوسان انجام معاملات مثبت و منفی ۲ درصد و در تابلوی قرمز، مثبت و منفی ۱ درصد است. 

یک مطلب جالب دیگر بخوانید:شاخص بورس چیست؟

حجم مبنا چیست؟

حجم مبنا، حداکثر تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز معامله شود تا قیمت پایانی آن سهم

تواند بر اساس سقف دامنه نوسان، کمتر یا بیشتر شود. بنابراین در صورتی که تعداد سهام معامله شده

یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز

کمتر خواهدشد. هدف از انتخاب حجم مبنا این است که سرمایه‌گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات

قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل‌ توجهی از سهام صورت گرفته است. 

نگاهی بر فواید و مضرات دامنه نوسان

 چالش‌های بسیار زیادی در حوزه سیاست‌گذاری دامنه نوسان وجود دارد. زیرا بعضی پژوهشگران بر

اجرای حد نوسان سهام تأکید دارند، در حالی که برخی به آثار منفی آن را مشخص میکنند با این وجود، در

بعضی کشورها درگذشت زمان و با رشد بازارهای مالی دامنه نوسان قیمت سهام بیشتر میشود. به طور

کلی، اعمال دامنه مجاز نوسان روزانه، فواید و ضرر هایی دارد. از فواید آن می‌توان به کمتر شدن تلاطم

بازار، محافظت از سرمایه‌گذاران، جلوگیری از بروز بحران‌های مالی، حفظ بازار و کاهش دست‌کاری قیمت

اشاره کرد. همچنین تأخیر در کشف قیمت، عکس‌العمل بیش از اندازه، دخالت در معاملات، کمترشدن

 نوسان‌ها و اثر ربایشی از مضرات اعمال دامنه نوسان مجاز نرمال به شمار می‌روند.

برای ثبت نام در دوره های آموزشی مقدماتی اینجا کلید کنید.